Czujnie przyglądają się światu dookoła – badają rzeczywistość, kondycję ludzkiej psychiki, aktualne zagrożenia i marzenia. Z czułością – wobec siebie nawzajem. Reżyseruje Franciszek Szumiński, za dramaturgię odpowiada Małgorzata Jakubowska Raczkowska. Na deskach studentki i studenci dyplomowego roku aktorstwa - Paweł Gabor, Julian Knaf, Wiktoria Kruszczyńska, Maria Kuśmierska, Magdalena Litwa, Oskar Organista, Magdalena Poręba, Dominika Suchecka, Krzysztof Surówka, Maciej Walter, Maciej Wysocki i Maria Wawreniuk, która została asystentką reżysera.

Franciszek Szumiński, absolwent aktorstwa i reżyserii Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie, zdecydował się na wymagającą, obarczoną ryzykiem, ale i szansą na niezwykły efekt pracę improwizacyjną. Punktem wyjścia – „Trzy siostry” Czechowa. – Jest pewna część tego dramatu, która jest uniwersalna, ale jest też taka, która się w czasie zmieniła i to znacznie - tą właśnie wspólnie ze studentami i dramaturżką, Małgorzatą Jakubowską Raczkowską chcieliśmy zaktualizować. Ostatecznie dużo z Czechowa zostało bez zmian. Jądro tematu zostało – mówi reżyser.

Nie ma krajobrazu dzisiejszej rzeczywistości bez tematu wojny w Ukrainie i emigracji wojennej. Jego zgłębienie było zadaniem Marii Wawreniuk – Skorzystaliśmy z metody teatru dokumentalnego – przeprowadzałam wywiady z Ukrainkami. Chciałam się dowiedzieć, jaka jest ich kondycja, co ich spotkało, jak wyglądało ich życie przed wojną i jak się asymilują w Polsce – mówi studentka aktorstwa. Praca dokumentalna przyniosła zaskakujące rezultaty – Niektóre cytaty, które Marysia przynosiła brzmiały niemalże jak cytaty z Czechowa, jedno zdanie pokryło się dosłownie, literalnie – dodaje reżyser. – Ci ludzie są zatopieni w marzeniu o powrocie, rozdarci, w podwójnej lojalności – to przecież Ci, którzy wyjechali i zostawili swój dom. Nie mogliśmy tego zaplanować – życie ludzi będących obecnie na emigracji i życie postaci tekstu z początku XX wieku w wielu momentach się spotkało.

Reżyser, który mimo młodego wieku, ma na swoim zawodowym koncie doceniane i zauważane spektakle m.in. „Dziką kaczkę” Ibsena w kieleckim Teatrze im. Stefana Żeromskiego, „Emigrantów” Mrożka w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie, „Śmierć Iwana Iljicza” Tołstoja w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, czy „Oddech” Bernharda w Teatrze Łaźnia Nowa, poprzez improwizację i metodę teatru dokumentalnego zaprosił studentów do współtworzenia spektaklu – Aktor jest pełnoprawnym twórcą. Chciałbym, by wszyscy mieli poczucie, że mówimy coś ważnego, coś, na czym nam zależy, a nie jedynie odgrywamy lepiej lub gorzej sceny z Czechowa – mówi Franciszek Szumiński. Dla studentów to wyzwanie, ale i radość – Bardzo się cieszymy, że przy dyplomie pracujemy właśnie z nim – dodaje Maria Wawreniuk – ze względu na metodę pracy i czułość, z którą podchodzi do aktorów. Nie robimy po prostu Czechowa, zgłębiamy różne tematy, przyglądamy się sobie. Jedną z największych frustracji w pracy aktora jest poczucie bycia marionetką, totalny brak kontroli. A my mamy możliwość współtworzenia i to jeszcze w grupie wspaniałych ludzi – więc ochota jest ogromna – mówi aktorka.

W trakcie pracy nad spektaklem postacie Czechowa ewoluowały, zmieniały się, część z nich to zupełnie ktoś inny. Stworzeni na nowo, zaktualizowani, dzięki czujnym obserwacjom twórców. Ale to nadal Czechow. „Nie tylko za dwieście czy trzysta, ale nawet za milion lat, życie będzie takie jak było (…)” pisał na początku poprzedniego wieku. W spektaklu dyplomowym studentów aktorstwa przyglądamy się ludziom żyjącym już w wieku kolejnym. O wyjeździe już nie do Moskwy, a do Paryża marzą, ale czy to gdzie ma znaczenie? – Tematem przewodnim jest marzenie o wyjeździe. O powrocie. O innym, lepszym świecie. To zaklęty krąg. To marzenie skupia i rani, bo nie mieści się w rzeczywistości – mówi reżyser.

Novum wobec dramatu Czechowa to na pewno temat wojny. Jak silnie w tym spektaklu będzie obecny? – Tak, jak w naszej rzeczywistości – mówi Franciszek Szumiński. Jest tłem, ale jest mocno determinująca, być może bardziej niż nam się wydaje. „Przyzwyczailiśmy się” już do wojny, stała się naszą codziennością, ale być może właśnie teraz w zakamarkach naszej psychiki dzieje się coś fundamentalnego. To nie zostanie bez echa.

Premiera spektaklu "Trzy siostry. Wariacje" na motywach dramatu Antona Czechowa 18 lutego na deskach Teatru Studyjnego w Łodzi.

Dołącz do wydarzenia!
Czytaj więcej o spektaklu

red. Jolanta Karpińska

1-6 zdjęcia ze spektaklu, fot. Mikołaj Zacharow 
7 oprawa graficzna spektaklu - Krzysztof Iwański
8-21 zdjęcia z prób do spektaklu, fot. Mikołaj Zacharow